طراحی پیکتوگرام که به آن پیکتوگراف یا ایدئوگرام نیز می گویند؛ نوعی لوگوی تصویری است که در آن از یک طرح یا تصویر برای برجسته کردن محصولات یا خدمات یک شرکت یا رساندن مفهوم خاصی به مخاطب در کوتاهترین زمان ممکن استفاده می شود. در این نوع طراحی لوگو باید با ابزارهای خاص و خلاقیت طراح، ایکونی مشابه با مفهوم، محصول یا خدمات مورد نظر ساخته شود که در همان نگاه اول قابل تشخیص باشد.
پیکتوگرام نوعی لوگوی تصویری است که ویژگی های متمایزی نسبت به لوگوی اصلی دارد. از پیکتوگرام می توان به عنوان فایوایکون یا در توضیح محصولات یا خدمات در وب سایت هر شرکت استفاده کرد. در طراحی گرافیک پیکتوگرام، یک تصویر نمادین انتخاب شده و معمولاً با توجه به رنگ بندی لوگوی اصلی شرکت طراحی می شود.
چرا پیکتوگرام
استفاده از پیکتوگرام به عنوان طراحی لوگو محصولات و خدمات یک برند ضروری به نظر می‌رسد. با پیکتوگرام میتوان کل دسته بندی یک محصول را در یک ایکون کوچک به مخاطب معرفی کرد و بیننده در یک نگاه می تواند خدمات یا دسته بندی محصولات مورد نظر خود را انتخاب کند. پیکتوگرام، مخاطب را تشویق میکند که وارد دسته‌بندی‌های مورد نظر خود شود. طراحی پیکتوگرام نشان دهنده کیفیت و متمایز بودن محصولات یک برند یا شرکت خاص است.
تفاوت پیکتوگرام و لوگو مارک چیست؟
پیکتوگرام معمولاً به عنوان لوگوی اصلی برند یا شرکت طراحی نمی شود. در صورتی که تمام برندهای بزرگ برای متمایز بودن نام خود از طراحی لوگو مارک به عنوان لوگوی اصلی شرکت استفاده می کنند؛ پیکتوگرام برای راحت تر کردن تمایز بین محصولات و خدمات یک برند در وبسایت، اینستاگرام، فیسبوک یا پلتفرم های دیگر و به صورت چاپی در کاتالوگ یا بروشورهای شرکت مورد استفاده قرار میگیرد.
در طراحی لوگو مارک معمولاً از نماد های بسیار حرفه ای که ذهن مخاطب را درگیر میکند؛ استفاده می شود. در صورتی که طراحی پیکتوگرام باید بسیار ساده است. از طراحی های مشهور لوگو مارک می توان به لوگوی شرکت اپل یا مک دونالد اشاره کرد. معمولاً شرکت‌هایی از لوگو مارک استفاده می‌کنند که نام آنها در بین مخاطبین شناخته شده است و لوگو مارک آنها به طور کامل هویت برند شان را برای مخاطب مشخص می کند.
ویژگیهای پیکتوگرام چیست؟
پیکتوگرام ها تصاویر بسیار ساده و نمادینی هستند که معمولاً در یک قالب دایره ای نمایش داده می‌شوند. در طراحی پیکتوگرام حداکثر از دو رنگ و یک نماد ساده استفاده می شود. تشخیص پیکتوگرام نباید برای مخاطب پیچیده باشد و بیننده باید فقط در یک نگاه بتوانند کاربرد پیکتوگرام را تشخیص بدهد و مفهوم آن را درک کند.
پیکتوگرام نوعی از طراحی لوگو است که که در تصویر خود باید پیام را در یک نگاه به مخاطب منتقل کند. در طراحی پیکتوگرام خلاقیت و هنر طراحی حرف اول را میزند. طراح باید بتواند با طراحی یک نماد منحصر به فرد، موقعیت، محصولات یا خدمات شرکت را به طور کامل برای مشتری مشخص کند.
پیکتوگراف نمایانگر دسته بندی محصولات یا خدمات شرکت است بنابراین باید به شکلی به یادماندنی طراحی شود. نماد های طراحی شده برای پیکتوگرام حتی برای پیچیده ترین محصولات با تکنولوژی بسیار پیشرفته باید ساده و به یاد ماندنی باشد. پیکتوگرام باید برای مخاطبین سراسر جهان قابل شناسایی و تشخیص باشد.
طراح لوگو باید پیکتوگراف ها را در عین سادگی به نحوی طراحی کند که مخاطب با مشاهده آن ها به نتیجه گیری درستی درباره محصولات شرکت برسد. اثرگذاری مثبت روی ذهن مخاطب اصلی ترین هدف پیکتوگرام است.
معمولاً بهتر است طراحی ایدئوگرام را به یک طراح لوگو حرفه ای بسپارید چون ابزارهای خاص و پیشرفته برای طراحی پیکتوگرام وجود دارد که به راحتی و رایگان در اختیار همه قرار ندارد. از طرفی طراحی ایدئوگرام به علت خاص بودن نیاز به خلاقیت، تجربه و تبحر کافی دارد و باید توسط یک طراح گرافیک حرفه ای انجام شود.
تصویر و نماد پیکتوگرام باید با محصول یا خدماتی که ارائه می شود از لحاظ فیزیکی شباهت داشته باشد؛ به همین علت به آن تصویر نگاشت نیز میگویند.
پیکتوگرام می تواند مفاهیم مختلفی مثل راهنما، هشدار، برقراری ارتباط و موارد دیگری از این قبیل را به مخاطب منتقل کند.
نمادهای پیکتوگراف یک زبان بین‌المللی و جهانی را شامل می‌شود بنابراین طراح لوگو باید با استفاده از تصاویر گرافیکی، نمادی را خلق کند که به عنوان یک طراحی گرافیک ساده و به یاد ماندنی پیام یکسانی را به تمام مخاطبین برساند.
نمادهای ایدئوگرام کاملا واقع گرایانه و قابل درک هستند. از تصاویر فانتزی و پیچیده در نمادهای پیکتوگراف و طراحی لوگو پیکتوگرام استفاده نمی شود. از مشهورترین انواع پیکتوگرام که تقریباً هر روز آن را روی بسته بندی های مختلف می بینیم تصاویر گرافیکی مربوط به هشدار دادن در خصوص مواد سمی، رادیواکتیو یا قابل اشتعال است.
کاربردهای پیکتوگرام
بیشترین کاربرد طراحی پیکتوگرام در فضای مجازی به خصوص وب سایت ها به صورت یک نشانه تصویری مشابه با خدمات و محصولات یک شرکت است که به عنوان آیکون آن دسته بندی در وبسایت قرار میگیرد و مخاطبین هنگام مراجعه به وب سایت شرکت و مشاهده پیکتوگرام می توانند روی آن کلیک کرده و دسته بندی مورد نظر خود را ببیند.
در برخی از پلتفرم ها مانند اینستاگرام، لینکدین یا فیس بوک، پیکتوگراف راهنما به صورت دستورالعمل که مخاطب باید آن را دنبال کند؛ طراحی می شود. این نوع طراحی گرافیک کاربرد گسترده ای دارد و از آن برای انتقال مفاهیم خاصی مثل هشدار دادن، تاکید کردن یا راهنمایی کردن استفاده می شود.
پیکتوگرام به عنوان علامت هشدار دهنده در تابلوها، کاربردهای فراوانی دارد. اگر به اطراف خود در خیابان یک پاساژ یا حتی ایستگاه های مترو نگاهی بیاندازید؛ پیکتوگرام های مختلفی که برای راهنمایی کردن یا هشدار در تابلوها نمایش داده شده اند را به راحتی می توانید تشخیص دهید.
انواع پیکتوگرام
• پیکتوگراف
پیکتوگراف نوعی طراحی پیکتوگرام است که به آن صورت نگاری نیز می گویند. پیکتوگرافی استفاده از نماد یا تصویر کاملاً واقعی است که مخاطب در نگاه اول به طور کامل مفهوم و منظور آن را تشخیص می دهد. در طراحی پیکتوگرافی باید از خطوط و سطوح ساده استفاده شود و معمولاً فقط از یک یا حداکثر دو رنگ استفاده خواهد شد تا بیننده برای تشخیص تصویر و پیام آن دچار ابهام نشود.
• پیکتوگرام استاندارد
پیکتوگرام استاندارد آیکون هایی هستند که سازمان جهانی استاندارد ایزو ۷۰۰۱ آنها را معرفی کرده و به عنوان نمادهای اطلاعات عمومی مشهورند. پیکتوگرام های استاندارد دیگری هم وجود دارند که در سیستم GHS برای مواد شیمیایی مورد استفاده در البسه طراحی و استاندارد سازی شده اند.
• ایدئوگرام
ایدئوگرام که به آن ایزوتایپ هم می گویند؛ نمادی است که معنی و مفهوم خاصی را به یک تصویر فیزیکی می بخشد و پیامی را به مخاطب می رساند. ایدئوگرام ها نوعی پیکتوگرام هستند که برای افراد در زبان های مختلف مفهوم یکسانی دارند.
به عنوان مثال افراد با هر زبانی اگر به پیکتوگرام زیر نگاه کنند؛ تشخیص می دهند که این آیکون مربوط به پرواز کردن هواپیما است.
نمادهای گرافیکی به کار برده شده در ایدئوگرام یک مفهوم یا ایده را به مخاطب منتقل میکند. یکی از بهترین مثال های انتقال مفهوم از طریق ایدئوگرام، دایره قرمز رنگی است که به نشانه ممنوع بودن کشیدن سیگار روی آیکون آن مشاهده می‌شود.
معمولا از رنگ قرمز در پیکتوگرام برای هشدار دادن استفاده می شود.
تابلوهای راهنمایی و رانندگی از دیگر پیکتوگرام هایی هستند که هر روزه آنها را در اطراف خود می بیند. هدف از طراحی انواع پیکتوگرام رساندن پیام به مخاطب به ساده ترین روش و در کوتاهترین زمان ممکن است.
امروزه هزاران پیکتوگرام و ایدئوگرام مختلف برای کاربران شبکه اجتماعی قابل تشخیص و آشنا شده است. به عنوان مثال، کاربران، آیکون ایمیل، مخاطبین، واتساپ، اینستاگرام، تلگرام و غیره را که همگی به صورت پیکتوگرام طراحی شده‌اند در هر پلتفرمی به راحتی تشخیص می‌دهند.
گاهی اوقات پیکتوگرام به تنهایی می‌تواند نقش ایدئوگرام را نیز ایفا کند. به عنوان مثال آیکونی که ایده لامپ را به مخاطب منتقل می کند به شکل پیکتوگرام طراحی شده اما چون در حال انتقال یک مفهوم به مخاطب است یک ایدئو گرام به شمار می آید.
چه نکاتی را در طراحی آیکون پیکتوگرام باید رعایت کنیم؟
سادگی در طراحی آیکون پیکتوگرام مهمترین نقش را در طراحی لوگو ایدئوگرام ایفا می کند. هر چند آیکون پیکتوگرام در ظاهر بسیار ساده به نظر می‌رسد اما طراحی آن برای طراح لوگو چندان ساده نیست چون آیکون ایدئوگرام باید یک تصویر جهانی باشد که همه افراد بتوانند یک مفهوم مشترک را از آن برداشت کند.
در برداشت مفهوم یا پیام از آیکون پیکتوگرام نباید هیچ گونه ابهامی وجود داشته باشد. طراح لوگو باید به فرهنگ، عقاید و باورهای موجود در سراسر جهان مسلط باشد تا بتواند آیکونی ساده و در عین حال قابل فهم برای همه طراحی کند.
انتخاب رنگ در طراحی پیکتوگرام حرف اول را میزند. رنگ ها در هر فرهنگی می‌توانند مفاهیم مختلفی را داشته باشد. به عنوان مثال رنگ قرمز در اروپا نشانه خطر است؛ در حالی که در چین به عنوان رنگ خوش شانسی شناخته می شود.
برخی از کلمات را نمی توان به راحتی به شکل آیکون پیکتوگرام بدون کمک گرفتن از متن نشان داد. مثلاً به آیکونی برای مدیر مالی فکر کنید. شاید در نگاه اول بسیار مشکل به نظر برسد که بتوانید یک آیکون مربوط به این شخصیت را طراحی کنید اما با وارد کردن نماد دلار به آیکون خود میتوانید به راحتی پیکتوگرام ساده‌ای را طراحی کنید که نماینده مدیر مالی باشد.
خلق کردن یک آیکون جدید برای پیکتوگرام بسیار چالش برانگیز است. انتخاب نوع طراحی مثلاً دایره بودن یا مثلثی بودن روی مفهوم آن تاثیر می‌گذارد و می‌تواند مخاطبین را گیج کند. بنابراین انتخاب طرح آیکون در طراحی ایدئوگرام یکی دیگر از فاکتورهای مهم است.
تاریخچه پیکتوگرام
اولین آثار مربوط به پیکتوگرام را میتوان در مصر یا چین باستان یافت. در این دوران سمبول هایی توسط افراد مختلف روی دیوارها نگاشته می شد تا مفاهیم خاصی را به بیننده منتقل کند. تاریخچه پیکتوگرام قدمت بسیار زیادی در میان قبایل آفریقایی و آمریکایی داشته است و به عنوان یک هنر بصری در دوران باستان به انتقال مفاهیم بین قبایل مختلف کمک می کرده است. درحقیقت، پیکتوگرام نوعی زبان نوشتاری یا تصویری بین افراد در دوران باستان بوده است.
تمامی نماد هایی که روی دیواره غارها یا صخره ها یافت می شود را میتوان نوعی ایدئوگرام نامید چون در تمام آنها مردم دوران باستان قصد داشتند از طریق تصاویر، مفاهیم خاصی را منتقل کنند که در بین آنها معانی یکسانی داشته است.
پیکتوگرام به مفهوم مدرن و امروزی خود در دهه ۱۹۴۰ توسط جورج داو George Dowدر نقشه قطارهای شهر لندن طراحی شد تا امکانات موجود در ایستگاههای مترو را با آنها مشخص کند و به عنوان راهنمایی برای افرادی که قصد داشتند از مترو استفاده کننده به کار می رفت.
پس از آن پیکتوگرام و طراحی آیکون های ساده کاربرد گسترده ای در رشته های ورزشی به خصوص پس از المپیک ترکیه ۱۹۶۴پیدا کرد. امروزه در اکثر کشورهای جهان سعی می شود برای انتقال مفاهیم از تصاویر ساده ایدئوگرام، در سطح شهر و در مکانهای عمومی استفاده شود.
جمع بندی
پیکتوگرام ها آیکون های ساده ای هستند که به عنوان نماد تصویری یک مفهوم طراحی می‌شود تا به شکلی ساده پیام مورد نظر را در کوتاهترین زمان ممکن به مخاطب برسانند. از پیکتوگرام ها میتوان برای نشان دادن علائم هشدار، راهنما یا دسته بندی محصولات استفاده کرد. سادگی پیکتوگرام ها موجب می شود بیننده بتواند مفهوم آن را طی مدت زمان بسیار کوتاهی و حتی در یک نگاه درک کند. پیکتوگرام ها محدود به زبان خاصی نیستند و باید برای همه افراد به هر زبانی قابل تشخیص باشند.